Categorie: Media

Interviews en mediaoptredens met Marieke Poelmann

Categorieën
Actueel Media Uitgelicht

De Volkskrant

NOOIT MEER DEZELFDE

De dood van haar ouders sloeg een gat in het leven van Marieke Poelmann. Sinds ze moeder is, voelen zij weer heel dichtbij

In de serie ‘Nooit meer dezelfde’ interviewt Coen Verbraak mensen die een ingrijpende gebeurtenis hebben meegemaakt.

Door Coen Verbraak
Fotografie Maarten Delobel 
12 juli 2023

Na de plotselinge dood van haar ouders realiseerde Marieke Poelmann zich dat ze geen generatie meer vóór haar had. Toen zwanger worden moeilijk bleek, dacht ze: wat zou het betekenen als er ook geen generatie meer na mij komt? ‘Dan zou de lijn abrupt ophouden.’

Op 12 mei 2010 was Marieke Poelmann (35) onderweg naar huis toen ze gebeld werd door haar broer. Er was een vliegtuig neergestort bij de luchthaven van Tripoli, had hij net op het nieuws gehoord. Zijn boodschap was ronduit onheilspellend: ‘Marieke, ik denk dat papa en mama in dat toestel zaten.’ Hun ouders zouden net die dag via Tripoli terugkeren van een reis naar Zuid-Afrika. Later die dag bleek dat ze inderdaad omgekomen waren, samen met 101 anderen. Op een later teruggevonden camera werd nog een foto gevonden van de zonsopgang boven Libië, die haar moeder een paar minuten voor de crash moet hebben gemaakt. ‘Dat betekent dus dat ze wakker was toen het vliegtuig verongelukte.’

De dood van haar ouders sloeg een immens gat in haar leven. ‘Je bent in één klap niemands kind meer. Je staat er alleen voor. Bij je eerste rijles, als je gaat afstuderen of als je gaat trouwen… de twee mensen die het meest trots op je zouden zijn, zijn er niet meer bij.’

De afgelopen vijf jaar was ze intensief bezig om zwanger te worden. ‘Ik verlangde steeds meer naar een kind. Want ik realiseerde me dat ik geen generatie meer vóór mij heb. Wat zou het betekenen als er ook geen generatie meer na mij komt? Dan zou de lijn abrupt ophouden. Terwijl ik graag wilde doorgeven wat mijn ouders mij hebben meegegeven.’ Het werd een uitermate moeizaam traject, waarbij de ene hormoonbehandeling de andere opvolgde. Zonder succes. Totdat ze vorig jaar toch zwanger raakte. En nu is er Bern, sinds 29 mei. Haar zoon. ‘Dit is ’m’, zegt ze stralend, terwijl ze het slapende ventje op haar arm wiegt. Hoe klein hij ook nog is, hij heeft haar bestaan nu al grondig veranderd. ‘Ik merk dat er dingen op hun plaats vallen. Ik heb het gevoel dat er met de komst van Bern een brug geslagen is over de leegte, over het gat dat hun dood heeft achtergelaten.’

Ben je nu ook weer meer met je ouders bezig?

‘De eerste weken zeker. De ouders van mijn man kwamen natuurlijk kijken. Ik zag de trots bij hen en kon helemaal uittekenen hoe trots mijn ouders geweest zouden zijn. Maar ja, ze waren er dus niet. Dat vond ik moeilijk.’

Ze wist van tevoren dat het een lange weg zou worden om in verwachting te raken. ‘Ik weet al sinds mijn twintigste dat ik een hormoonafwijking heb, PCOS, waardoor er bij mij meestal geen eisprong plaatsvindt. Mijn moeder was destijds helemaal in tranen toen ze dat hoorde. Ze wilde zo graag oma worden. Toen ik terugkwam van de gynaecoloog vond ik haar op zolder, tussen de babyspullen. Overstuur naast de familiewieg. Ik was er in die tijd nog niet zo mee bezig, maar zij vond het echt verschrikkelijk. Ze wilde in elk geval graag dat ik de familiewieg over zou nemen. Ik moest er toen nog niet aan denken. Nu ben ik heel blij dat mijn moeder ’m bewaard heeft.’

Een paar jaar na de dood van haar ouders trouwde ze en verhuisde ze naar de kust. Van een vurige kinderwens was toen nog niet echt sprake. Totdat ze een miskraam kreeg. En daarna weer een. ‘Ik was inmiddels rond de dertig en dacht: misschien is het toch raadzaam om een vruchtbaarheidstraject in te gaan. Toen ontstond die kinderwens alsnog.’

Daarop volgde een lange rondgang langs ziekenhuizen en fertiliteitsklinieken. Geen enkele methode bood soelaas. Uiteindelijk restte er nog maar één mogelijkheid: ICSI. ‘Daarbij kweken ze met behulp van medicijnen heel veel eitjes in je lichaam. Vervolgens worden in het laboratorium de sterkste zaadcellen in de eitjes geïnjecteerd. Na de bevruchting worden de embryo’s met voldoende celdeling ingevroren en vervolgens een voor een teruggeplaatst.’

‘Na twee terugplaatsingen zaten mijn man en ik er enorm doorheen. Onvruchtbaarheid is zo’n dorre akker. Ook in sociaal opzicht. Je gaat jarenlang gelijk op met de mensen om je heen. En opeens neemt iedereen de afslag richting gezinnetje. Al je vrienden krijgen kinderen. Daar konden wij niet in mee. Je merkt dat andere mensen dingen voor je gaan invullen: ‘We wilden afspreken bij een kinderplek, dus we hebben je maar niet meegevraagd.’ Zo naar en ongemakkelijk. Ik snapte wat ze bedoelden, maar het maakte me extra verdrietig.’

Ook omdat je niet voldoet aan je eigen verwachtingen?

‘Nee, nog veel erger: er is iets stúk aan mij. Dat is een pijnlijke gedachte. Er zit veel schaamte rondom onvruchtbaarheid. Je lichaam voldoet niet aan zijn kerntaak: zichzelf voortplanten. Dat grijpt diep in op je zelfbeeld.’

Wat had dat voor effect op je?

‘Ik voelde me eenzaam. Er ontstond een steeds grotere afstand tussen mij en de anderen. Het gevoel dat je achterblijft, dat de rest van je leven in het teken zal staan van compensatie van wat er niét is. Van dat grote gat in je leven.’

Terwijl je al zo’n gat kende.

‘Daar leek het ook verdacht veel op. Toen mijn ouders overleden, studeerde ik nog. In die tijd miste ik ook de aansluiting met anderen. Ik ging weleens mee uit. Dan stond ik te midden van al die vrolijke mensen te denken: ‘goh, wat hééft iedereen het hier toch naar zijn zin’. Ik kon er totaal geen deel van uitmaken.’

Wilde je een kind, of toch vooral familie?

Allebei. Ik wilde graag een kindje van ons samen. Niet als poging tot opvulling. Dat is onmogelijk. Ik denk dat we al deze stappen ook hadden gezet als mijn ouders nog geleefd hadden. Alleen waren zij er dan geweest om mij te steunen.’

Zijn naam stond tien jaar geleden al vast. ‘Ik vroeg aan mijn man: hoe zouden we onze zoon noemen? ‘Bern’, zei hij direct. Hij heeft veel met Zwitserland. En het betekent ‘beer’, een lieve en krachtige naam. Een maand voor de terugplaatsing stond ik voor het slapengaan op ons terras. Recht boven zee zag ik kraakhelder de Grote Beer. En ik dacht: bij de volgende terugplaatsing gaat het lukken. Dat wordt Bern, onze Grote Beer. Ik zag ’m in de sterren.’

Ze is tijdens haar zwangerschap vaak bang geweest dat het alsnog mis zou gaan. ‘Je raakt zo gewend aan slecht nieuws, aan de gedachte dat je per definitie aan de verkeerde kant van de statistieken staat. Voor elke echo was ik nerveus: nu gaan we vast horen dat hij dood is. Die angst is heel lang gebleven. Terwijl hij het elke keer heel goed bleek te doen.’

Was je ook nog bang dat het hebben van een kind uiteindelijk een grote teleurstelling zou kunnen zijn?

‘Dat zijn natuurlijk bijna verboden gedachten: straks vind ik het verschrikkelijk. Maar vanaf de eerste seconde hield ik van hem. Ik wist direct: ik ben er helemaal voor jou. Ik ben vanaf nu jouw allerveiligste plek op de wereld.’

Categorieën
Actueel Media Uitgelicht

Over Leven

Marieke Poelmann was 22 jaar toen haar ouders omkwamen bij een vliegramp. Ze schreef het boek ‘Alles om jullie heen is er nog’, dat ze opdroeg aan de toekomstige kleinkinderen van haar ouders. Maar hun komst blijft misschien uit. Haar dertiger jaren staan in het teken van haar ongewenste kinderloosheid. Hoe geef je betekenis aan het leven als er geen voor én geen na is? Coen Verbraak gaat in gesprek met Marieke over deze en andere grote levensvragen.

Bekijk hier de uitzending.

Categorieën
Actueel Media

MISCHA!

Ze vindt woorden voor verdriet waar eigenlijk geen woorden voor zijn. We spraken over accepteren wat was en wat niet meer terugkomt. Continu je grenzen verleggen van hoe ver je wilt gaan om te krijgen waar je van droomt. En: de kunst van het jezelf een weg vooruit schrijven.

Luister hier de uitzending terug

Categorieën
Actueel Media

Het Parool

Nu ook in de boekhandel

Een eiland in de tijd

Zwanger worden gaat niet altijd gemakkelijk. In het autobiografische Een eiland in de tijd (Prometheus) vertelt Marieke Poelmann over de weg die zij aflegt om in verwachting te raken. Die is lang en moeizaam vanwege PCOS, een hormonale afwijking waarbij de eisprong vaak uitblijft. Dat haar ouders omkwamen bij de vliegramp in Tripoli in 2010, maakt het verlangen naar een kind nog groter.

Dit artikel verscheen in Het Parool van 21 mei 2022.

Categorieën
Actueel Media

De Telegraaf

Zonder kinderen, zonder ouders

De ouders van schrijfster Marieke Poelmann (34) zaten aan boord van het vliegtuig dat twaalf jaar geleden neerstortte in Tripoli. Over die heftige gebeurtenis schreef ze al eerder een boek. Onlangs verscheen de opvolger Een eiland in de tijd, over het heftige fertiliteitstraject dat zij en haar man doorlopen. Door de dood van haar ouders krijgt haar onvervulde kinderwens nog maar lading.

Door: Sabine Leenhouts

Wat wil je met het schrijven van dit boek bereiken? 

“Ik hoop vrouwen aan te spreken die hetzelfde doormaken als ik en aan de reacties die ik terugkrijg, is te zien dat dat lukt. Vrouwen voelen zich iets minder eenzaam en meer gehoord. Een tweede reden om het te schrijven was om de omgeving van deze vrouwen en ook die van mezelf, duidelijk te maken wat een dergelijk vruchtbaarheidstraject inhoudt. Ik wilde woorden geven aan iets wat ik meemaak en waar anderen niet altijd woorden voor hebben. Ook is onvruchtbaarheid moeilijk te begrijpen als het jou niet persoonlijk overkomt. Ik hoop iets meer begrip te kweken zodat men wat invoelender of wat tactischer reageert. Ik krijg namelijk vaak de reactie dat vrouwen zich niet begrepen voelen. En daarbij komt dat bijna iedereen die probeert zwanger te worden zich ook begeeft tussen stellen bij wie het wél lukt. Dus ik hoopte te kunnen laten zien hoe het is om een van die zes stellen te zijn bij wie zwanger worden niet vanzelfsprekend is.”

Hoe vond je man het dat je alles wat jullie samen meemaken opschreef?

“Hij heeft meegelezen en meegedacht met het verhaal. Dat neemt niet weg dat het voor hem ook heftig is dat ons verhaal er nu voor iedereen is. Ook dat het er nu nog vaker over gaat dan voorheen. Daarbij zijn we ook nog niet gestopt met proberen een kind te krijgen. In het boek lees je in het laatste hoofdstuk dat er zes embryo’s zijn ingevroren. Ik heb net een terugplaatsing gehad die niet gelukt is. Dus wij zitten er nog middenin en dat is niet altijd makkelijk. Maar ik word zo geraakt door alle mensen die ons schrijven. Ook oudere mensen die aangeven dat ze op latere leeftijd dan ook nog kleinkinderen missen omdat ze zelf geen kinderen hebben. Verdrietig, maar wel iets waar we nu ook rekening mee kunnen houden.”

Hebben jullie ook bedacht hoe lang je hier mee door zou willen gaan?

“We hebben ons nu voorgenomen dat we na deze zes embryo’s stoppen. Maar ik wil mezelf niet vastpinnen op mijn voornemens. Want gevoel is belangrijk en ik wil daar graag naar luisteren. Misschien ben ik er na die zesde terugplaatsing nog wél aan toe. Ik zie het dan wel.”

Waar komt de schaamte rondom vruchtbaarheidsproblematiek vandaan?

“Het betreft natuurlijk het meest privé gedeelte van je lichaam. Je seksleven, je reproductieve organen, noem maar op. En daarnaast hoor je er niet helemaal bij als je jezelf niet voort kunt planten. En dat voel ik zelf ook wel zo. Ik was er in het begin ook niet zo open over. Ik hoopte gewoon snel zwanger te zijn en dan hoefden we het nergens meer over te hebben. 

Jouw behoefte om de meest persoonlijke zaken te delen, waar komt dat vandaan?

“Ik schreef al eerder over het verlies van mijn ouders en hoe het is om op tweeëntwintigjarige leeftijd wees te worden. Ik kreeg daarop zo ontzettend veel mooie reacties die me hielpen, waardoor ik ook nu weer koos om op te schrijven wat me bezighoudt. Als je alles voor jezelf houdt dan wordt het zo eenzaam, de kuil van verdriet en duisternis lijkt dan dieper te worden. Als je het naar buiten brengt, als het ware in het licht houdt, dan voelt het ook lichter en minder zwaar.”

Je zegt dat alles een nieuwe lading kreeg doordat je ouders overleden. Hoe bedoel je dat?

“Er is iets zo ongelofelijk misgegaan in mijn leven door het plotselinge verlies van mijn ouders, dat het soms moeilijk is om vertrouwen te blijven houden op een goede afloop. Daarbij is de leegte ook dubbelop. Ik kan niet terugvallen op mijn ouders en mis het anker aan die kant. Maar ook voor de toekomst zit er nu een leegte. Ik stel mezelf vragen als ‘kan ik dingen die ik zelf van mijn ouders leerde, doorgeven aan mijn eigen kinderen? Ga ik dingen van mijn ouders terugzien in mijn eigen kinderen? Krijg ik daardoor iets van mijn vader en moeder terug of gaat het nooit lukken en raak ik ze daar dan ook nog in kwijt?’ Vraagstukken die het wel beladen maken.”

Is dit alles opschrijven ergens nog therapeutisch voor je?

“Nee hoor. Ik denk dat het goed is om er over te schrijven maar het is voor mij niet als therapie. Daarbij zitten wij hier niet thuis alleen maar verdrietig te zijn. Mijn man en ik hebben een verbond met elkaar dat we nooit eerder hebben ervaren en we kijken uit naar onze toekomst samen. Ook zonder kind. Ik denk eigenlijk dat je altijd een keuze hebt. Of iets haalt je onderuit of je buigt dat wat er misgaat om naar iets wat wel goed voor je werkt. Een gezin is misschien ook niet zaligmakend. Misschien ondervinden we nieuwe vrijheden en gaan we een jaar over de wereld zwerven. Het was niet zo dat het leven stopte toen ik mijn ouders verloor, maar het stopt ook niet als er geen gezin komt. Die wetenschap geeft mij kracht.”

Dit interview verscheen in De Telegraaf van 13 april.

Categorieën
Actueel Media

NRC Handelsblad

Ook verschenen

Marieke Poelmann: Een eiland in de tijd

Op 8 mei 2020 verscheen in NRC Handelsblad het essay Ouderloos en geen kinderen van Marieke Poelmann over hoe zij tien jaar nadat haar ouders verongelukten bij een vliegtuigongeluk, nu zelf tevergeefs moeder probeert te worden. Het nu verschenen Een eiland in de tijd is een uitwerking van dat stuk met de nadruk op het fertiliteitsprobleem van Poelmann en haar man Joost. Het zal vooral voor vrouwen die in zo’n zelfde zwangerschapstraject zitten of hebben gezeten zeer herkenbaar zijn. Het goed geschreven verhaal leest als een bekentenis des levens die enerzijds bestaat uit ziekenhuizen, dokters, echo’s, pillen en spuiten maar ook gaat over het dagelijkse leven ernaast dat bestaat uit werk, vriendschappen en familieverhoudingen. Dat die alle drie op scherp komen te staan, ligt zowel aan de overgevoeligheid door hormoonbehandeling van Poelmann als aan oud zeer, zo lijkt het; met haar oudste broer heeft ze nauwelijks contact (‘Ongezonde structuren en een verschillende kijk op de werkelijkheid’), in de straat en zelfs bij goede vrienden missen ze de aansluiting. Maar vooral het feit dat haar eerste uitgever (haar eerste boek kwam uit bij de Bezige Bij) haar per mail liet weten dat zij haar contract voor een roman verbreken, loopt als een boze, rode draad door het boek. Hoogtepunten zijn de betekenisvolle zinnen die Poelmann, geïnspireerd door het beeldschone Brief aan een nooit geboren kind (1975) van de Italiaanse schrijfster Oriana Fallaci, schrijft aan hun eigen nooit geboren kind: ‘Ik wil je iets vragen. Zonder te weten of mijn woorden je zullen bereiken. Waarom heb je je bedacht?’ Troostrijk egodocument. 

Deze bespreking verscheen in NRC Handelsblad van 8 april 2022

Categorieën
Actueel Media Uitgelicht

Op1

Al vier jaar probeert schrijver Marieke Poelmann een kind te krijgen, tevergeefs. De onvervulde kinderwens heeft een extra lading, doordat haar ouders in 2010 omkwamen bij de vliegramp in Tripoli. In haar boek ‘Een eiland in de tijd’ zoekt ze naar antwoorden op de vragen: wie ben ik zonder ouders, zonder kinderen? 

Pakketje
Al vier jaar lang probeert Marieke Poelmann kinderen te krijgen, tot noch toe zonder succes. Iets wat haar veel pijn doet, zeker omdat ze haar ouders op gruwelijke wijze verloor bij een vliegramp. “Er staat een wieg op zolder. Die heb ik toen ik nog veel te jong was van mijn moeder gekregen. In de wieg ligt al jaren een pakketje dat ik heb gekregen vlak nadat mijn ouders zijn overleden. Het pakje kreeg ik van iemand die mijn moeder goed kende. Ze vertelde me dat ze het pakketje van mijn moeder had gekregen toen ze zelf een kindje kreeg en het nu aan mij wilde geven, zodat wanneer ik een kindje krijg, ik iets heb dat mijn moeder heeft uitgezocht.”

Fertiliteitstraject
Inmiddels zit Marieke al jaren in een fertiliteitstraject. Een traject dat een zware aanslag is op haar dagelijks leven. “Een fertiliteitstraject grijpt in je agenda, je geest, je lichaam en je relatie. Het voelt alsof ik de sleutel van mijn lichaam aan het ziekenhuis geef.” Het zorgt er volgens Marieke voor dat ze het gevoel heeft er niet altijd bij te horen. “Ik snap dat het voor een buitenstaander niet zomaar iets is om over te beginnen. Er is echt een afstand. Je bent vanuit je studie en werk gewend dat het leven gelijkloopt met dat van je vrienden en je buren. Dat is dubbel pijnlijk: je hebt én geen gezin en je hoort er niet bij.”

Kijk hier het hele gesprek terug.

Categorieën
Actueel Media

Humberto

Zeven jaar geleden sprak Humberto in RTL Late Night met Marieke Poelmann. Ze was te gast om te praten over het boek dat ze schreef over het verlies van haar ouders, die omkwamen bij de vliegramp in Tripoli. Humberto zei dat ze weer aan tafel moest komen als er een nieuw boek zou zijn.

Nu is dat boek er: ‘Een eiland in de tijd’, waarin Marieke beschrijft hoe ze al vier jaar lang probeert om een kind te krijgen. Tot nu toe tevergeefs. Een rauw en emotioneel verhaal, waarin het verhaal over haar ouders ook een onmiskenbare rol speelt.

Luister hier de uitzending terug.

Categorieën
Actueel Media

&C Magazine

Vijf tot tien procent van de vrouwen leeft ermee: de hormoonaandoening PCOS. Zo ook Marieke Poelmann. In Een eiland in de tijd deelt ze haar verhaal. Want naast de impact van hormonen en miskramen heeft ze ook moeten leren leven met de eenzaamheid die gepaard gaat met ongewenste kinderloosheid.

Dit artikel verscheen in &C Magazine van 15 maart 2022

Categorieën
Actueel Media

Mezza

Geen ouders, geen kinderen

Haar ouders kwamen om bij de vliegramp in Tripoli en de kans is groot dat ze nooit moeder zal worden. MARIEKE POELMANN (34) zoekt in Een eiland in de tijd naar de betekenis van het leven zonder ouders, zonder kinderen. ‘Het ergst denkbare is al eerder gebeurd, waarom zou dit wel goedkomen?’

Er staat een lege wieg op zolder. Veilig verborgen achter een houten schot dat ik af en toe een stukje opzijschuif. Ik kijk voorzichtig, beschaamd. Als je iets te graag wil, krijg je het niet. En als je iets niet wil, belandt het op zolder.
‘Weet je zeker dat je ’m niet wilt hebben?’ vroeg mijn moeder. Ze keek me indringend aan. Mijn ouders gingen verhuizen. Weg uit het huis waar ik opgroeide, op naar het huis waar ze oud hadden moeten worden. Ik was negentien en stond op het punt voor een jaar naar Parijs te vertrekken. 

‘Jullie hebben er alle drie in gelegen,’ zei ze veelbetekenend. Ik knikte en wierp een blik op het gevlochten bamboe, de witte stof met kleine blauwe bloemetjes. Het idee van een baby was nog te ver weg om iets bij de wieg te voelen, anders dan een lichte afkeur voor de jarentachtig-esthetiek.
‘Ik weet het niet,’ zei ik naar waarheid. ‘Kun je ’m niet op Marktplaats zetten?’ 
Ze deed het niet. Het voelt als een dooddoener om te zeggen dat ik haar daar dankbaar voor ben. Ik had gelukkig geen idee dat ik een paar jaar later mijn beide ouders zou moeten begraven. 

In Parijs kwam ik erachter dat kinderen krijgen niet vanzelf zou gaan. In een statig pand in de wijk Belleville nam ik voor het eerst plaats in de stijgbeugels van een gynaecoloog. Achter een Chesterfield-sofa en een notenhouten bureau stond De Stoel. Ik knipperde kort met mijn ogen. Het voelde misplaatst, luguber bijna. Als een martelwerktuig in een dure woonkamer. 
‘Asseyez-vous,’ zei docteur. Ik nam plaats op een normale stoel aan de andere kant van zijn bureau. Met mijn vwo-Frans en vier maanden Parijs deed ik mijn best om de krampen te beschrijven. 
‘En hoe is uw menstruatie?’ 

Ik haalde mijn schouders op en vertelde dat ik al een halfjaar niet meer ongesteld was geweest. Daarvoor was ik zes jaar lang aan de pil. Hij krabbelde iets op een notitieblok en stond op. Met een joviaal armgebaar nodigde hij me uit in De Stoel. Vertwijfeld keek ik om me heen. Moest ik hier mijn broek laten zakken?
Docteur keek me begripvol aan en leidde me naar een ouderwets kamerscherm van geplooide zijde waarachter ik me om kon kleden. Het had iets potsierlijks, je uitkleden achter een scherm om vervolgens in je blote flamoes door de spreekkamer te stiefelen.

Docteur dimde het licht. Eenmaal in De Stoel keek ik toe hoe hij een flubberend condoom om een dildovormig apparaat schoof. 
‘Vous avez des cystes, dans les ovaires.’ 
Docteur wees naar het scherm waarop ik voor het eerst een rondleiding kreeg door mijn eigen reproductieve organen. Op links passeren we nu de eierstokken, dus houd uw camera’s gereed. 
Ik keek naar een constellatie van doorzichtige bollen, de drie grootste namen de vorm van Mickey Mouse aan; een grote cirkel met twee net iets kleinere erboven. Docteur zoomde weer uit, er verschenen nog een stuk of vijf rondjes in beeld. 
‘C’est grave?’ vroeg ik licht gealarmeerd. Of het ernstig was. 
‘Pas forcement’ antwoordde Docteur. Niet per se. 
‘U kunt zich weer aankleden,’ sloot hij de tour af. 
Als souvenir kreeg ik een afdruk van Mickey Mouse mee naar huis. De rekening moest ik ter plaatse voldoen, een fooi voor de gids leek me niet nodig. 

De vele, vergrote eitjes in mijn eierstokken bleken op PCOS te duiden: polycysteus-ovariumsyndroom. Bij vrouwen met PCOS groeien er meerdere eiblaasjes in de eierstokken waardoor er vaak geen eisprong plaatsvindt. Voor een eisprong is namelijk één ‘winnaar’ nodig; een eiblaasje dat tot grootste uitgroeit, en bij PCOS is de concurrentie moordend. Letterlijk; het draait je kansen om via de natuurlijke weg een kindje te krijgen grotendeels de nek om. Geen eisprong betekent geen mogelijkheid tot bevruchting. Op twintigjarige leeftijd nam ik het bericht van de Franse arts ter kennisgeving aan. Ik bezocht een Nederlandse gynaecoloog voor een second opinion en kreeg dezelfde diagnose. Mijn ouders reageerden ieder op hun eigen manier op het nieuws. Mijn vader viel stil, mijn moeder compenseerde dat door talloze vragen op mij af te vuren. Even later vond ik haar tussen mijn oude babyspullen, in tranen. Ik troostte haar, maar voelde er zelf weinig bij. Ik had nog geen actieve kinderwens en was ervan overtuigd dat er tegen die tijd wel een oplossing zou zijn.

Dat klopte, er bleek een arsenaal aan medicatie beschikbaar om een eisprong op te wekken. Zwanger worden en blijven, bleek een ander verhaal. Eenmaal gelukkig getrouwd en dertig jaar oud, was er ruimte voor een kind in mijn leven. Na bijna een jaar proberen om op natuurlijke wijze in verwachting te raken, kreeg ik een vroege miskraam. Mijn Amsterdamse gynaecoloog geloofde niet dat ik daadwerkelijk zwanger was geweest, maar stemde desondanks in met het starten van een vruchtbaarheidsbehandeling.
Bij de eerste ronde hormoonpillen voelde het alsof ik eindelijk een eerlijke kans kreeg. Ik was hoopvol, ik had gelezen dat het gebruik van Clomid bij 75 procent van de vrouwen binnen drie maanden tot een zwangerschap leidde. Elke maand bouwde de hoop zich in mij op, om steeds weer te worden afgebroken, synchroon aan het slijmvlies in mijn buik.

Pillen werden spuiten, maanden werden jaren. De pogingen tot bevruchting verplaatsten zich van onze slaapkamer naar verschillende ziekenhuizen om uiteindelijk in het laboratorium te eindigen. Ergens diep in het UMC staan nu mijn laatste beetjes hoop in de ijskast. Een ICSI-behandeling is onze laatste kans op een kind, in de hoop op een dag te kunnen zeggen: je bent verwekt in een laboratorium ver van je vader en moeder, maar geschapen door de wetenschap, in de wetenschap dat je meer dan gewenst bent.  
Soms spreek ik in stilte een ooievaar toe. Ik geef ons adres en kijk toe hoe hij de andere kant op vliegt. Met elke mislukte cyclus, miskraam en negatieve zwangerschapstest neem ik afscheid van een beeld van een kind dat in mijn hoofd en hart al werkelijkheid is. Dat gevoel van verlies lijkt gek genoeg op de rouw om twee ouders die ik daadwerkelijk heb gehad. 

Mijn vader en moeder kwamen niet meer thuis na een vakantie in Zuid-Afrika. Hun vliegtuig stortte op 12 mei 2010 neer in Tripoli, Libië. Door een fout van de piloot, beperkt zicht en een mislukte doorstart, eindigden 103 levens in het woestijnzand naast de landingsbaan. Ik was 22, maar voelde me vier en veertig jaar tegelijkertijd. Nog steeds mis ik de humor en scherpte van mijn vader, zijn grote warme hand om die van mij. Nog altijd kan ik mijn moeders’ pianospel horen, haar vertrouwde geur van dagcrème, parfum en thuis oproepen. Ik mis de plek waar ik altijd naartoe terug mocht keren.

Geen ouders en geen kinderen voelt op slechte momenten alsof ik zweef tussen verleden en verlangen. Beide zijn niet tastbaar genoeg om me aan vast te houden, dus hang ik in het luchtledige. Ik voel me een stuk land dat aan alle kanten afbrokkelt, stuurloos dobberend op open zee. Een eiland in de tijd. Omringd door niets dan water, blijf ik zoeken naar vaste grond om mijn heden en verleden met elkaar te verbinden. De zichtlijn is beperkt en de horizon verschuift. Ik weet niet wat erachter ligt. Ik kijk op dit moment niet verder vooruit dan de volgende cyclus, het komende jaar. 

Ruim vier jaar bevinden mijn man en ik ons nu in de wachtkamer van nieuw leven. Mijn vertrouwen in een goede afloop is door het verlies van mijn ouders beschadigd. Het ergst denkbare is al eens eerder gebeurd, waarom zou dit wel goedkomen? De onzekerheid van het wachten brengt me aan het wankelen; het leven overkomt ons niet meer, en bijna alles staat in het teken van het reiken naar iets dat zich overduidelijk niet laat dwingen. Van loslaten is geen sprake, nog niet althans. Als ik nu opgeef, ben ik bang dat we over tien jaar spijt krijgen. Er zijn immers nog medische mogelijkheden. Toch verlangen we inmiddels bijna meer naar een definitief antwoord dan naar een kind, een duidelijke richting in plaats van stilstand. 

Een fertiliteitstraject beheerst je agenda, je lichaam, je geest en je relaties. Het voelt alsof we de boot missen, terwijl we als eerste aan de kade stonden met een kaartje. Onze vrienden en kennissen gaan een voor een aan boord en verdwijnen soms uit het zicht. Waar je vroeger vanaf school of studie jarenlang samen opliep, lopen de levens nu uiteen. Een gezinsleven is intensief en kinderen vragen de volle aandacht. We begrijpen het, maar missen de aansluiting die we ooit hadden, het gevoel onderdeel uit te maken van een groter geheel, een voorwaartse beweging.  

Toch is er ook veel wel. Ons leven samen, onze liefde voor elkaar. We staan samen op dit eiland en vullen het met alles wat ons gelukkig maakt. We reizen, zoeken de natuur op, zwemmen ’s ochtends in de zee. We dansen met dichte ogen, overladen onze katten met liefde, houden ons vast aan elkaar. Er is ruimte voor onze dromen en verlangens, anders dan die van een klein jongetje of meisje met zijn blik en mijn haar.
Ik schrijf, en daarmee zet ik de werkelijkheid om in een weg vooruit. Door boeken te schrijven, breng ik iets voort dat groter is dan mijzelf. Ooit kreeg ik de opmerking dat het vreemd is dat ik ook kinderboeken schrijf, terwijl ik zelf geen kinderen heb. Het zette me aan het denken. Het schrijven van mijn eerste kinderboek bracht me juist terug naar mezelf, naar het kind dat troost haalt uit de vriendschap met een kat, het kind dat het gelukkigst is als ze verhalen mag delen.

Met het boek dat ik nu heb geschreven, Een eiland in de tijd, hoop ik invoelbaar te maken dat de weg naar het stichten van een gezin niet vanzelfsprekend is. Ik hoop dat vrouwen in vergelijkbare situaties zich gesteund en gezien voelen. Daarom draag ik het boek op hen, aan alle vrouwen die denken dat ze het gewicht van een lege buik alleen moeten dragen. Je bent niet alleen, velen zoals ik staan naast je. 

Dit artikel verscheen in Mezza magazine van zaterdag 12 en zondag 13 maart 2022.

Categorieën
Actueel Media Uitgelicht

JAN Magazine

‘M’n eigen hummeltje vasthouden; het is een diep en hardnekkig verlangen’

Door: NIENKE PLEYSIER

Marieke Poelmann (34) zag haar toekomst als moeder zo helder voor zich dat de visioenen soms wel herinneringen leken. Maar een kind krijgen bleek voor haar alles behalve vanzelfsprekend. ‘We zitten al drieënhalf jaar in een fertiliteitstraject. Ik ben moe van het hopen, het wachten, het verlangen. Van een leven dat geen richting neemt.’

Voor mij is het verlangen naar een kind heel basaal; een oergevoel. Als ik denk aan hoe het is om een kindje in mijn buik te dragen, voel ik het in mijn hart. Een klein hummeltje vasthouden, tegen je aanvoelen; het is een diep en hardnekkig verlangen. Wij waren een van de eersten van onze vrienden die stappen zetten om een gezin te starten. In de zomer van 2016 verruilden wij Amsterdam voor een huis aan zee. Dezelfde zomer trouwden we. Van het gemeentehuis in onze nieuwe woonplaats liepen we met alle gasten naar ons nieuwe huis waar we champagne dronken op de toekomst.

Vanaf het moment dat we dit huis kochten, zag ik ook ons kindje voor me. Een jongetje, met de ogen van mijn man en mijn haar. Ik zag voor me hoe hij het paadje naar de voordeur afdribbelde, hoe hij door onze woonkamer waggelde. Scenes zo scherp dat het net herinneringen leken. Inmiddels zijn we door bijna al onze vrienden ingehaald en zo ongeveer het enige stel zonder kinderen. We zijn ruim vier jaar bezig en zitten al drieënhalf jaar in een fertiliteitstraject, we zijn bijna aan het einde van wat we nog willen en kunnen doen. Ik ben ook moe van het hopen, het wachten, het verlangen. Van een leven dat geen richting neemt.

Maar behalve mijn basale verlangen naar een kind, speelt het gemis van mijn ouders ook een rol. In 2010 kwamen zij om het leven toen vlucht 771 van Afriqiyah Airways neerstortte vlak bij de Libische hoofdstad Tripoli. Er zijn nu al momenten dat ik mijn moeder terug hoor in de dingen die ik zeg, maar ik vermoed dat wanneer ik zelf moeder word, ik haar nog meer zal tegenkomen in mijzelf. Ik verlang er naar om door te geven wat ik zelf van mijn ouders heb meegekregen: de muziek van mijn moeder, de taal van mijn vader, hun oneindige vertrouwen en liefde. Maar ik zoek ook naar wat het betekent om op mezelf te staan. Wie ik ben, zonder ouders en zonder kinderen. Alleen en toch verbonden.

In 2020 was het tien jaar geleden dat ik mijn beide ouders verloor. Ze kwamen niet meer thuis van hun eerste grote reis buiten Europa, naar Zuid-Afrika. Het neerstorten van hun vliegtuig was het openingsitem van het journaal. Beelden van de brokstukken, de woestijn. Ineens was ik onderdeel van een nationale ramp. Voor het NRC schreef ik op 12 mei 2020 een stuk ter nagedachtenis aan de ramp en mijn ouders, waarin ik ook een paar alinea’s wijdde aan mijn eigen verlangen om moeder te worden en hoe dat maar niet lukte. Ik beschreef hoe ik mezelf een eiland in de tijd voelde: zonder generatie boven mij en niets onder mij. Naar aanleiding van dat verhaal kreeg ik ontzettend veel reacties. De meeste kwamen van vrouwen met een onvervulde kinderwens. Ook werd ik benaderd door een redacteur van uitgeverij Prometheus. Ze vroeg of ik mijn ervaringen in een boek wilde vangen, net als ik vijf jaar eerder deed naar aanleiding van het verlies van mijn ouders.

Nu, bijna twee jaar later, is dat boek er. Het is mijn rauwe, eerlijke verhaal. En ja, het voelt eng en kwetsbaar om dit de wereld in te sturen maar ik voel me gesteund door alle positieve reacties die ik destijds kreeg op mijn artikel. Vaak treden vrouwen pas naar buiten met hun vruchtbaarheidsproblematiek als het uiteindelijk toch is gelukt, of als ze echt vrede hebben met het gegeven dat het moederschap niet voor hen is weggelegd. Ik zit er nog midden in en ik vertel mijn verhaal nu al. Omdat dit voor mij de rauwe kern is van fertiliteitsproblematiek: het niet weten welke kant je leven opgaat. Het in de wachtstand staan. Bij alle keuzes die je maakt, je weer af te vragen, maar wat als ik dan zwanger ben? Ik ben het zo zat om die vraag in mijn hoofd te horen. Er is ook een hoop schaamte rondom het onderwerp. Het voelt voor veel vrouwen toch als falen wanneer het niet lukt om zwanger te worden. Alsof er iets mis met je is. Waartoe ben je op aarde? Om je voort te planten, wat als je daartoe niet in staat bent?

Het zou misschien makkelijker zijn om mijn verhaal te delen als we al wisten hoe het zou eindigen; met of zonder kinderen. Maar in dat niet weten, zit dus precies de pijn. Laat mij dat dan maar verwoorden. Ik heb dat destijds ook gedaan met het boek over het verlies van mijn ouders. Het voelde toen ook goed om mijn verdriet te kanaliseren, om iets te creëren, opdat het allemaal niet voor niks is geweest. Zo voelt het nu ook. Door mijn verhaal te delen, kan ik er tenminste iets mee doen en lijkt het wachten minder zinloos.

Mijn cyclus is altijd heel onregelmatig geweest; soms zitten er vijfendertig maar meestal vijfenveertig dagen tussen mijn menstruaties. Toen ik begin twintig was viel voor het eerst de naam PCOS, het syndroom waar ik aan zou lijden. PCOS staat voor polycysteus-ovariumsyndroom. Het belangrijkste kenmerk is dat er meer en vaak grotere eiblaasjes dan normaal in de eierstokken groeien. Deze blaasjes zijn met zovelen dat er geen duidelijke ‘winnaar’ naar voren komt, waardoor er meestal geen eisprong is. Mij werd destijds geadviseerd om de pil te gaan slikken om mijn cyclus te reguleren. En zodra ik een kinderwens zou hebben, konden we kijken naar ‘behandelmethodes’. Want de kans was groot dat ik moeilijk zwanger zou worden. En dat bleek dus ook zo te zijn.

Inmiddels hebben we er drieënhalf jaar van vruchtbaarheidsbehandelingen opzitten en is voor ons het einde van het traject in zicht. Na talloze hormoonbehandelingen die een eisprong moeten opwekken, na IUI, een behandeling waarbij zaadcellen ingebracht worden rondom de eisprong, na twee miskramen, hebben we nu de laatste stap genomen die we willen en kunnen nemen: ICSI; een uitgebreide vorm van IVF, waarbij de zaadcel in de eicel wordt gebracht en het embryo wordt teruggeplaatst. Voor deze behandeling worden er via een punctie eitjes geoogst; het liefst zo veel mogelijk.

Ter voorbereiding moest ik in 8 dagen tijd 14 hormooninjecties in mijn buik zetten. Bij de laatste injectie verloor ik het bewustzijn; mijn lichaam was op en dit was het zwaarste traject tot nu toe. Normaal gesproken heeft een vrouw iedere maand 1 eitje dat groot groeit; ik had er 27. Mijn buik was zo bol en opgezet en mijn lichaam voelde als een fabriek, waarmee ik de connectie kwijt was geraakt. Ik durf al lang niet meer op mijn lijf te vertrouwen. Er liggen op dit moment zes embryo’s in de vriezer van het UMC te wachten tot de eerste teruggeplaatst kan worden. We hebben nu tegen elkaar gezegd: als deze zes niet tot een kindje leiden, dan stoppen we. 

Het is voor mijn man leidend hoe ik erin sta. Een gezin was ook altijd onderdeel van zijn toekomstbeeld, maar zijn wens om een kind te krijgen is toch anders dan die van mij. Het is minder basaal, minder lichamelijk ook. Voor hem zal het daarom misschien ook anders zijn om het straks wellicht los te moeten laten. Maar natuurlijk ben ik bang geweest dat hij mij ooit zou verlaten om het uitblijven van een kindje. Het leek mij belangrijk, maar ook doodeng, om hem die vraag ook daadwerkelijk te stellen. Tijdens onze vakantie op het Griekse eiland waar hij mij een paar jaar eerder ten huwelijk had gevraagd, vroeg ik het: ‘Heb je de afweging gemaakt of je ook de rest van je leven bij me wilt blijven als ik je geen kinderen kan geven?’  Ook al wist ik diep van binnen wel wat zijn antwoord zou zijn, toch klopte mijn hart in mijn keel. Maar voor Joost bestond er geen twijfel: zijn wens om een gezin te stichten is kleiner dan zijn wens om met mij te zijn. En inmiddels zijn we wel klaar om, mocht de ICSI op niets uitlopen, de controle over ons leven weer terug te pakken. Ik zeg weleens dat ik nu bijna meer verlang naar een definitief antwoord, een ja, of een nee, dan naar een kindje zelf. Dat klinkt misschien gek, maar de onzekerheid is slopend. En tegelijkertijd weet ik ook dat een definitief ‘nee’, ook weer een heel rouwproces met zich mee zal brengen. En dat ik dan echt afscheid moet gaan nemen van het beeld van ons als gezin.

Op zolder staat de wieg die mijn moeder voor mij bewaarde. De wieg waarin ik heb gelegen en later mijn kindje zou liggen. In die wieg ligt ook een pakje, ik bewaar het daar al jaren. Het pakketje is ongeopend, al sinds het tien jaar geleden op de mat viel. De inhoud vormt een schakel tussen mijn moeder en de moeder in mij. Ik kreeg het van de choreografe van de opera- en operettevereniging waar mijn moeder pianiste was. ‘Dit pakje kocht jouw moeder voor mij toen mijn zoon werd geboren. Ik geef het aan jou zodat wanneer jij moeder wordt, je iets hebt dat jouw moeder heeft uitgezocht.’ De tape waarmee het doosje dicht zit, begint aan de randen al te vergelen. Mijn intentie het niet te openen begon romantisch. Ik wilde het bewaren, het beschouwen als een cadeau uit het hiernamaals aan de toekomst. Nu weet ik niet wanneer ik het zal openen. Of ik het ooit zal openen.

In mijn boek schrijf ik brieven aan ons kind. Op die plek, in die vorm, durfde ik het. Maar in het echt, in het hier en nu, kan ik het me niet permitteren om die gevoelens er constant te laten zijn. Dat voelt simpelweg te kwetsbaar en ik sta het mezelf daarom niet toe om teveel hoop te hebben. Zo is er bij ICSI per terugplaatsing 25 tot 35 procent kans dat het tot een kindje leidt. Dat is best veel maar toch focus ik uit zelfbescherming meer op de kans dat het niet lukt. 

Eén keer, in de zomer van 2020, toen mijn zwangerschapstest positief was en ik kortstondig zwanger was, heb ik al mijn gevoelens wel helemaal toegelaten; de blijdschap, het verheugen, het fantaseren. Ik kon het ook niet laten om het te delen met mijn vriendinnen. Het voelt alsof ik daar toen keihard voor ben afgestraft; ik had niet mogen denken dat het goed zou gaan, want na een week ging het toch mis. Die giftige, zwarte gedachten hebben denk ik te maken met het feit dat ik mijn ouders op zo’n bizarre manier ben verloren. Daardoor heeft mijn vertrouwen in het leven en dat het wel goed komt, een enorme deuk opgelopen. Het voelt voor mij veiliger om uit te gaan van het ergst denkbare scenario. 

En aan de andere kant voel ik ook enorme levenskracht, een diepe drijfveer om er, hoe dan ook, iets moois van te maken. En weiger ik te accepteren dat mijn leven een opeenstapeling is van narigheid. Er is namelijk ook zoveel wel. Het ligt op de loer dat je verlangen naar iets wat er nog niet is, iets heel kostbaars wat er wel is, ten gronde richt. En dat zal ik nooit laten gebeuren. Want ik weet ook dat mijn man en ik samen een bijzonder en betekenisvol leven kunnen hebben als het ons niet gegeven is om een kindje te krijgen. Ondanks alles kan ik ’s ochtends wakker worden, hem in zijn ogen kijken en het gevoel hebben dat ik de loterij heb gewonnen.

In corona-tijd hebben we de gewoonte ontwikkeld om iedere ochtend het strand op te gaan, daar oefeningen doen en vervolgens de golven in te duiken. Wij samen, gedragen door het water. Op die momenten wordt het gevoel om samen op een eiland te staan, juist iets moois en bijzonders. We hebben net een bus gekocht, die we om aan het bouwen zijn tot camper. Daar willen we graag de wereld mee in, nog meer reizen, nog meer ontdekken. Enerzijds lonkt de wereld dus, anderzijds is het thuis ook goed. We hebben twee katten en een fijn huis dat we volledig hebben verbouwd naar onze wensen. Soms zitten we tegenover elkaar op de bank, de katten tussen ons in, en voelt het niets minder dan compleet.’

Dit artikel verscheen in JAN Magazine 4, april 2022.

Categorieën
Actueel Media

FLAIR

‘Ergens is er licht en daar wil ik naartoe’

Door: JADRIKE BOELS

Wat als er geen generatie meer voor je is en geen generatie meer na je komt? Marieke (33) verloor haar ouders bij de vliegramp in Tripoli in 2010 en worstelt nu met ongewilde kinderloosheid. “Het is alsof ik zwevend in het leven hang omdat ik aan beide kanten een anker mis.”

“Marieke, er is een vliegtuig neergestort in Tripoli. Ik denk dat papa en mama erin zaten.” Deze zin veranderde mijn leven voorgoed. Mijn wortels, mijn thuis; alles was in één klap weg. Ik was tweeëntwintig en te jong om echt op eigen benen te staan. Ja, ik had al in Parijs gewoond voor mijn zangstudie en woonde inmiddels op mezelf in Amsterdam, maar ik was er nog lang niet.

Ik had mijn ouders nog nodig om mij door het leven te gidsen. Ik had mijn moeder nodig die zich over mij ontfermde alsof ik nog steeds haar kleine meisje was, die mijn lievelingseten kookte en mijn was deed. Mijn vader die trots met mij de stad in ging of samen met mij een taart bakte. Ik had hun wijze woorden nodig. Hun humor. Hun liefde. Het was te vroeg. De manier waarop te zwaar. De vanzelfsprekendheid en zorgeloosheid die nog over waren na mijn jeugd, waren in één klap weg. Mijn vertrouwen in een happy end verdween.

Ik keek altijd enorm op tegen mijn ouders. Mijn moeder was mijn eigen Mary Poppins. Ze was knuffelig, speels en zong graag liedjes met me. Ze was ferm, maar altijd liefdevol. Zo’n moeder wil ik ook worden als ik later groot ben, dacht ik altijd. Want dat ik moeder wilde worden, heb ik altijd geweten. Niet omdat ik graag met poppen speelde, of droomde over het zorgen voor een baby, maar omdat ik het diep vanbinnen voelde. Mijn moeder benadrukte altijd hoe leuk ze het vond om moeder te zijn en ik vond het vanzelfsprekend dat dit later ook mijn pad zou worden. Maar na 12 mei 2010, de dag waarop het vliegtuig waar mijn ouders in zaten neerstortte, was niks meer vanzelfsprekend.

Samen met mijn ouders, werd mijn optimisme uit mijn leven weggerukt. Door hun dood leerde ik dat het áltijd erger kan, dat je maar beter van het slechtste kunt uitgaan, want waarom zou ongeluk jou bespaard blijven? Een heel giftige gedachte die nu, bijna twaalf jaar later, nog steeds impact heeft. Ook op mijn grote wens: moeder worden.

Ik had al vroeg kunnen weten dat het krijgen van kinderen een uitdaging zou worden. Mijn cyclus was vanaf het begin onregelmatig. Soms was ik weken niet ongesteld om daarna juist weken achter elkaar te bloeden. Zorgen maakte ik me niet. Ik was twaalf en vond het boven alles supergênant. Helaas ontging mijn moeder niks.‘Ben je nou al weer ongesteld?’ Tot mijn grote irritatie zat ze er bovenop.

Ik probeerde het zo lang mogelijk weg te wuiven, maar toen ik op mijn veertiende zulke hevige bloedingen kreeg dat ik niet meer naar school kon, moest ik van mijn moeder naar de dokter. Het was mijn ergste nachtmerrie als puber: met een mannelijke arts praten over mijn ongesteldheid, ik vond het verschrikkelijk. Net als de oplossing: de anticonceptiepil als een soort hormoonkanon dat alles onderdrukte.

Ik schaamde me enorm, wat nou als mensen dachten dat ik al seks had? Ik hield het angstvallig stil en liet mijn moeder beloven dat ze het aan niemand zou vertellen, ook niet aan mijn vader. Het wende snel. De symptomen verdwenen, ik hoefde geen matras meer in mijn onderbroek te dragen en toen ik een vriendje kreeg, hoefde ik mijn zeer betrokken moeder niet te vragen of ik aan de pil mocht.

Toen het op mijn twintigste uitging met mijn eerste vriendje en ik verhuisde naar Parijs voor mijn studie, besloot ik met de pil te stoppen. Gewoon, om te kijken wat mijn lichaam zou doen. Nadat ik vanuit het niks flauwviel tijdens de les, kwam aan het licht dat ik PCOS had. Een syndroom waarbij er vochtblaasjes in de eierstokken groeien die een regelmatige eisprong verhinderen.‘Als je aan de pil gaat, heb je nergens last van. Kom maar terug als je kinderen wilt,’ was de boodschap van de gynaecoloog. Ik vroeg geschrokken of ik onvruchtbaar was. Het zou moeilijker kunnen gaan, maar dat konden we tegen die tijd wel bekijken, was het antwoord. En voor ik het wist, stond ik weer buiten. Ik haalde mijn schouders op. Als ik over jaren kinderen wilde, zou er vast een oplossing zijn.

Mijn moeder was daarentegen aangeslagen. Ze nam me thuis mee naar zolder en liet me geëmotioneerd mijn oude babykleren en wiegje zien. Ik voelde me opgelaten door haar emoties, want ik voelde er niks bij. Ik had geen relatie, ik had geen plannen, ik woonde in Parijs; ik had geen ruimte in mijn hoofd voor zorgen over kinderen. Daarbij wist ik het zeker: op een gegeven moment zou ik gewoon moeder worden. Mama probeerde mijn oude wiegje nog aan me te slijten, maar ik wilde er niks van weten. ‘Zet ’m maar op Marktplaats,’ zei ik. Maar ze luisterde niet en bewaarde het. Voor als de tijd rijp was.”

Kus op mijn voorhoofd

“Twee jaar na het overlijden van mijn ouders ontmoette ik de liefde van mijn leven. ‘Ik ga een man voor je vinden vanavond,’ zei mijn vriendin zelfverzekerd aan het begin van een stapavond. We namen in een bar in Amsterdam een strategische positie in ten opzichte van de deur en bestudeerden elke man die binnenwandelde. En daar was hij. Een megaknappe man met donker haar, bergschoenen en een bodywarmer aan. Hij nam nonchalant plaats op de leuning van een bank aan de andere kant van de ruimte en ik kon mijn ogen niet van hem afhouden.

Normaal stapte ik zelf op mannen af, maar ik had deze avond met mezelf afgesproken dat een man op mij af moest komen.Voor mijn gevoel heb ik twee uur naar hem gestaard. Net toen ik het wilde opgeven, tikte hij me op mijn schouder. We hebben uren gepraat, waarna hij afscheid nam met een kus op mijn voorhoofd. Toen ik over de grachten naar huis fietste, dacht ik: wat als dit mijn man is? Maar ik wuifde de gedachte weg: mijn leven was geen romantische film. Achteraf bleek mijn gevoel toch te kloppen.

We zijn inmiddels ruim vijf jaar getrouwd. En hij gaf mij het vertrouwen in het leven terug. We zijn bijna symbiotisch. We hebben een vergelijkbare jeugd gehad en we verstaan elkaar. Hij ziet mij, ik zie hem. En die kinderwens had hij ook. Daarom besloten we na een aantal jaar ons bruisende stadsleven in Amsterdam in te ruilen voor een huis aan zee. Een familiehuis met vier slaapkamers en een tuin. Zorgen over PCOS maakte ik me niet. Voor het eerst in jaren voelde ik me in balans. Ik had ontdekt wie ik was, had een duidelijk beeld van wat ik met mijn leven wilde en was ervan overtuigd dat met mijn man aan mijn zijde alles goed zou komen.‘Ik weet het zeker, wij krijgen gewoon een kind,’ zei hij vaak zelfverzekerd. Het werkte aanstekelijk. Ik was uitzonderlijk optimistisch en voelde een oerverlangen een kindje in mijn buik te dragen.

Na zo’n negen maanden proberen wist ik het zeker: ik was zwanger. Mijn borsten voelden alsof ze op knappen stonden, de tranen rolden al over mijn wangen als ik de stekker niet in het stopcontact kreeg en geuren kwamen hard binnen. Het waren de klassieke tekenen. Na twee weken stortte ik in door felle pijnscheuten in mijn onderbuik. Mijn man hielp me omhoog waarna ik een golf vanuit mijn baarmoeder voelde opzetten. Ik rende naar de wc en verwijderde de menstruatiecup die ik die ochtend voor de zekerheid in had gedaan. Hij zat tot de rand vol met donkerrood bloed. Aan de oppervlakte dreef een soort zakje met een aderige structuur. Zie je nou wel, dacht ik. Ik was zwanger. Die gedachte veranderde heel gauw in de realisatie dat het nu dus alweer voorbij was.

Het was zo overweldigend en snel dat ik het niet kon bevatten. Mijn man probeerde er een positieve draai aan te geven: ‘Het goede nieuws is dat je zwanger kunt worden.’ Maar ik voelde heel diep vanbinnen dat dit geen makkelijke route ging worden. De donkere gedachten die na het overlijden van mijn ouders hun intrede deden in mijn leven, staken weer de kop op. Zie je nou wel, ook dit gaat mis, zei een stemmetje. Ik probeerde de stem weg te drukken en positief te blijven, maar wanneer je drie keer in de week met je benen wijd in het ziekenhuis ligt, raak je die positiviteit snel kwijt.

De miskraam was het begin van de medische molen waar ik nu al vier jaar in zit. Het begon met clomifeen, hormoonmedicatie die de eisprong in gang moest zetten. De dosis ging stapsgewijs omhoog totdat bij mij de stoppen doorsloegen. Ik had een kort lontje en raakte de grip op mijn emoties en gedachten soms zo kwijt dat ik mezelf of mijn man iets wilde aandoen. Hij trapte op de rem. Ja, we wilden graag kinderen, maar het moest niet ten koste gaan van alles. Van ons. ‘Er zijn grenzen,’ zei hij streng. Ik was het met hem eens, ik raakte mezelf compleet kwijt door die pillen.

We stapten over op medicatie met minder bijwerkingen. Nadeel dit keer: we moesten getimed met elkaar naar bed. Ik kreeg een echo waarna ik hoorde dat mijn eicel op springen stond en wij aan de bak moesten. Opnieuw trapte mijn man na een aantal maanden op de rem. Hij vond dat we op deze manier alles wat fijn was aan seks met elkaar eruit ramden. Hij was ervan overtuigd dat dit iets onherstelbaar kapot zou maken. Ik vond het superfrustrerend. Mijn eicel was er klaar voor, waarom wilde hij niet? Ik was hypergefocust, geobsedeerd bijna. Maar mijn man hield voet bij stuk en uiteindelijk zag ik in dat hij gelijk had: we moesten het fertiliteitstraject uit de slaapkamer halen.

Inseminatie was de volgende stap. Ik moest dagelijks hormooninjecties in mijn onderbuik zetten voor de optimalisatie van mijn eicellen. ‘De productie’ van mijn man, zoals ze dat zo mooi noemen, werd vervolgens tijdens mijn ovulatie met een slangetje in mijn baarmoeder gespoten. Na vijf vermoeiende rondes zonder resultaat, brak corona uit. We waren inmiddels ruim twee jaar bezig en ik was op, fysiek en mentaal. Het voelde alsof iedereen om me heen inmiddels moeder óf zwanger was. Vriendinnen, buren, collega’s, willekeurige mensen op straat; als je de dertig gepasseerd bent regent het opeens baby’s. Iedereen begint aan een gezin, zoals wij ook hadden gepland. Bij de eerste zwangerschapsaankondigingen was ik nog heel enthousiast en geïnteresseerd. Ik stelde volop vragen, met het idee dat ik als volgende aan de beurt was. Maar hoe langer mijn traject duurde, hoe meer elke zwangerschapsaankondiging aanvoelde als het opvangen van een kogel.

Vrienden hadden steeds minder tijd en als we wel samen waren, ging een groot deel van de aandacht naar hun kleintjes. Dat begrijp ik, en ik gun het iedereen, maar ik gun het ons ook. Het voelt ontzettend eenzaam en oneerlijk dat het ons niet gegeven is. Alsof ik de boot heb gemist, terwijl ik als eerste op de kade stond met een kaartje in mijn hand. Iedereen om me heen gaat aan boord, met of zonder kaartje, sommigen springen er gewoon op, sommigen zijn zelfs verrast dat ze op de boot staan, maar ik sta vast op de kade met mijn goede gedrag. We maken geen onderdeel uit van de grote stroom voorwaarts.

We zijn inmiddels vier jaar bezig en elke dag voel ik mijn toekomstbeeld als moeder verder door mijn vingers glippen. De gedachte dat er geen generatie meer vóór mij is en er geen generatie na mij komt, beangstigt me op een fundamenteel niveau. Alsof ik zwevend in het leven hang omdat ik aan beide kanten een anker mis. Ik denk dat het de komende jaren een grote levenstaak wordt om niet aan dit eenzame gevoel ten onder te gaan, maar koste wat het kost in het reine te komen met het idee dat er misschien definitief geen kinderen komen. De angst dat het niet lukt, wordt versterkt door het verlies van mijn ouders. Tegelijkertijd zijn zij degenen die me hebben geleerd nooit op te geven. Ergens is er licht en daar wil ik naartoe.”

Paralympics van de conceptie

“Na een geforceerde stop door corona zijn we afgelopen oktober begonnen aan de laatst mogelijke stap in het fertiliteitstraject: ICSI. Ik noem het de absolute paralympics van de conceptie. Door veertien injecties in mijn buik te zetten in acht dagen moesten er zo veel mogelijk follikels in mijn eierstokken groeien, die vervolgens operatief zijn geoogst en bevrucht in een laboratorium. De embryo’s die daaruit zijn ontstaan, worden teruggeplaatst in mijn baarmoeder en dan is het afwachten. Door de PCOS ontstond bij mij tijdens het proces overstimulatie. Ik was letterlijk een eierfabriek. Mijn buik was keihard en stond bol. Het was zo zwaar voor mijn lijf dat ik bij de laatste injectie mijn bewustzijn verloor. Ik voelde aan alles dat dit niet is zoals de natuur het heeft bedoeld. Ook mijn emoties en gedachten schoten weer alle kanten op door de hormonen.

Het riep de vraag op: waar trekken we de grens? We willen niet over tien jaar wakker worden en denken: hadden we toch nog maar één poging gewaagd, maar we willen ook niet langer ons leven laten beheersen door onze kinderwens. Voor nu hebben we besloten dat het boek dichtgaat als deze behandeling niet leidt tot een zwangerschap. Maar voor een afscheid van het beeld van het leven dat ik al had als kind, is het te vroeg.

Er liggen momenteel zes embryo’s in een vriezer in het ziekenhuis in Utrecht op ons te wachten. Ik hoop met heel mijn hart dat het ons gegund is, maar het is heel moeilijk in een goede uitkomst te geloven na zo veel teleurstelling. Het oude wiegje dat ik van mijn moeder heb gekregen staat al jaren op zolder. De leegte weegt steeds zwaarder. Het confronteert me met het oerverlangen dat ik als kind al voelde om moeder te zijn, met de liefde van mijn ouders die ik zo graag aan ons kind wilde doorgeven. Maar ik verlang inmiddels vooral naar een uitkomst. Welke dan ook. Dan wordt het tijd voor plan B. Een plan dat ik weiger te zien als een rampscenario.

Ondanks dat ik nog geen berusting heb gevonden in een leven zonder kinderen, heb ik diep vertrouwen in het samenzijn van mijn man en mij. Ik geloof in onze liefde en dat we samen een rijk leven kunnen creëren. Ook zonder een kind. Een leven waarin we juist de dingen doen die met een gezin minder makkelijk zijn. De wereld ontdekken met ons camperbusje dat we ombouwen, spontane tripjes naar verre bestemmingen, fietsvakanties, online werken on the road.

Niks van dit zal het verdriet van het lege wiegje wegnemen, maar we moeten door. Als ik iets heb geleerd, is het dat er zelfs na het zwaarste verdriet een weg vooruit is. Wat het voor mij betekent om te bestaan zonder aftakkingen, zal een levensvraag blijven. Een vraag waarop het antwoord hopelijk gaandeweg vorm krijgt met mijn grote liefde aan mijn zijde.”

Je bent niet alleen

Marieke Poelmann: “Ik weet dat ik niet alleen ben in mijn verdriet. Veel vrouwen lijden in stilte vanwege hun ongewilde kinderloosheid. Ik zie het als mijn missie die stilte te doorbreken met mijn boek Een eiland in de tijd. Voor iedere vrouw die denkt dat ze het gewicht van een lege buik alleen moet dragen.

Dit artikel verscheen in FLAIR 8, 23 februari t/m 1 maart 2022.