Categorieën
Actueel Artikelen

NRC: Kijk verder dan de tranen

Vandaag wordt de ramp met de MH17 herdacht. Veel Nederlanders zijn door de ramp geconfronteerd met rouw. Maar hoe kun je als omgeving het beste omgaan met nabestaanden? Marieke Poelmann schreef een handleiding in zeven stappen.

Door: MARIEKE POELMANN

Vandaag is het een jaar geleden dat vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd neergehaald boven Oekraïne. De 196 omgekomen Nederlanders laten door het hele land ouders, kinderen, broers, zussen, grootouders, vrienden, buren en collega’s achter. Voor nabestaanden is het gemis er niet alleen vandaag, maar elke dag van het jaar. Hoe kan de omgeving van een nabestaande daar het beste mee omgaan? Voor rouw bestaat geen recept, maar voor medeleven misschien wel. Een korte ‘rouwhandleiding’, in zeven stappen.

1. Besef dat rouw niet zomaar over is

Aan rouw zit geen houdbaarheidsdatum. Het gemis gaat nooit meer over, want de overledene komt nooit meer terug. Verdriet sluimert, verstopt zich soms voor korte tijd, maar komt op onverwachte momenten weer terug. Net als je denkt dat het wel weer gaat. Dat proces is verwarrend en kan jaren duren. Voor nabestaanden kan het erg pijnlijk zijn als iemand uit de omgeving zegt: ‘het zal nu wel weer gaan’, of ‘het leven gaat door’. Besef dat als iemands ouders overlijden, ook zijn of haar leven als kind sterft.

2. Deel je herinneringen

Gelukkig zijn er een heleboel dingen die je wél kunt doen als iemand een dierbare verliest. Het delen van je herinneringen aan de overledene bijvoorbeeld. Een brief, kaart of verhaal uit onverwachte hoek waarin iemand vertelt hoe ze naast jouw moeder in de klas zat of wat voor streken je vader uithaalde in zijn studententijd, helpt enorm. Wanneer je met de nabestaanden je herinneringen aan de overledene(n) deelt, geef je hen namelijk een klein stukje terug van de persoon die ze zijn verloren. Een stukje dat ze misschien nog niet kenden.

3. Ontloop een nabestaande niet

Iemand die rouwt, bijt niet. Sommige mensen vinden het moeilijk om een nabestaande te benaderen. Ze zijn bang om iets verkeerds te zeggen, of vinden het (onbewust) een eng idee dat de dood zo dichtbij komt. Maar helemaal niets zeggen is veel erger dan iets verkeerds zeggen. Praten over de overledene is de enige manier waarop je iemand levend kunt houden. En praten met een nabestaande maakt dat zware rouwproces een beetje minder eenzaam. Dat is belangrijk; rouwen doe je namelijk alleen, maar herdenken en meeleven doe je met elkaar. Weet je niet zo goed wat je moet zeggen? Zeg dan: ‘ik ken je niet zo goed maar ik heb het gehoord en ik vind het heel erg en het houdt me bezig, hoe gaat het met je?’. Ontloop iemand niet. Het contrast met de ‘gewone wereld’ waar niets mee aan de hand lijkt, is groot voor iemand die rouwt. Als je diegene vermijdt, wordt dat contrast steeds groter. Spreek desnoods uit dat je niet goed weet wat je moet zeggen. ‘Er zijn geen woorden voor’, wordt vaak gezegd. Maar die zijn er wel degelijk. Je hoeft geen complete toespraak te houden. Zeggen dat je aan iemand denkt, is vaak al voldoende.

Verder lezen?

Categorieën
Actueel Artikelen

Je kunt nooit meer ongestraft onredelijk zijn

Laatste deel in een korte serie over hoe jongeren omgaan met rouw en verlies. Vandaag: Jojanneke van den Bosch. Zij verloor beide ouders. „De omgeving kan een stukje van de rol van ouders overnemen. Niets doen is in elk geval nooit goed.”

Door: MARIEKE POELMANN

Hoe is het om jong je ouders te verliezen en hoe kan de omgeving van een wees daar het beste mee omgaan? Communicatiedeskundige Jojanneke van den Bosch (39) geeft antwoorden op vragen als deze, vragen die mensen vaak niet durven te stellen. Want de dood is nog steeds taboe. Met haar website weeswijzer.nu en haar boek Zo, nu ben je wees wil Van den Bosch haar eigen ervaringen als weeskind gebruiken om anderen te helpen. Ze verloor haar vader en moeder vijf maanden na elkaar en kwam er op haar veertiende samen met haar zus alleen voor te staan.

„Weeskinderen vallen niet op in onze maatschappij omdat we een geconditioneerd beeld hebben bij een weeskind. Mensen denken aan Oliver Twist, Annie of Harry Potter. Iemand die heel zielig of heel stoer is. Bovendien is het vaak een taboe. Niet omdat weeskinderen zelf een taboe zijn, maar sterfelijkheid is dat wel. Als je hoort van je kind dat de moeder van een klasgenoot is overleden, denk je: verdorie, dat had ik kunnen zijn.”

Ik wil dat mensen weten hoeveel kinderen hun ouders verliezen in Nederland. Die cijfers heb ik zelf uitgerekend, het CBS had er nooit onderzoek naar gedaan. Later zagen ze daar blijkbaar toch aanleiding toe: in 2013 publiceerde het CBS dat er 34.000 wezen (beide ouders overleden) en halfwezen (één ouder overleden) onder de 18 jaar zijn in Nederland. Elk jaar komen daar volgens het CBS 6.000 (half)wezen bij. Maar als je 20 bent, ben je eigenlijk ook nog een kind. Wanneer je tot 23 jaar erbij rekent, komt er nog een kwart bij.

Verder lezen?

Categorieën
Actueel Artikelen

Ik knok omdat mijn moeder dat ook deed

Korte serie over hoe jongeren omgaan met rouw en verlies. Vandaag: Linda de Best. Zij verloor haar vader toen ze een kleuter was, en haar moeder bij een ongeluk. „Zie wat je wél hebt, niet wat je niet hebt.”

Door: MARIEKE POELMANN

Linda de Best (25) was pas vier jaar oud toen haar vader zijn leven beëindigde door voor de trein te springen. Zelf leed ze op dat moment aan leukemie. Linda bleef samen met haar moeder achter, en genas van de leukemie. Ze groeide op als een gelukkig kind en had een hechte band met haar moeder. Totdat die vorig jaar door een auto werd aangereden. Haar moeder raakte in coma en overleed ook. Linda vertelt hoe het verlies van haar ouders haar leven bepaalt, toen en nu.

„Op de kleuterschool stak ik mijn vinger op en zei ik: ‘Mijn vader is dood’. Ik werd de klas uitgestuurd, andere kinderen mochten het niet horen. In de aantekeningen van mijn moeder vond ik dit voorval terug, zelf kan ik het mij niet meer herinneren. Mijn moeder hield in die tijd een dagboek bij. Ik vond de schriftjes pas na haar dood. Ik las dat ze soms ook wanhopig is geweest, dat heb ik nooit geweten. Het liefst had ik er met haar over willen praten.

Verder lezen? 

Categorieën
Actueel Artikelen

In welke woorden zet ik het op Facebook?

Korte serie over hoe jongeren omgaan met rouw en verlies. Vandaag: Katja Renkers. Zij verloor haar ouders en broer nog geen jaar geleden bij de ramp met de MH17. Hoe een persoonlijk verlies publiek wordt via media en social media.

Door: MARIEKE POELMANN

Katja Renkers (20) was 19 toen haar ouders en broertje Tim vorig jaar omkwamen bij de ramp met het MH17-toestel. Ze woonde nog thuis. Omringd door foto’s van haar vader, moeder en broertje vertelt Katja vanuit haar ouderlijk huis hoe het is als je persoonlijke verlies publiek wordt via media en social media.

Veel plezier en Ik hou van je hebben we nog tegen elkaar gezegd in de familie-whatsappgroep. Tien minuten voor hun vertrek. Die whatsappgroep heb ik maar twee keer durven openen na 17 juli. Een week na de ramp stond alles er nog in. Een paar maanden later de melding dat mijn moeder uit de groep was verwijderd en mijn broertje de groep had verlaten. Ik schrok. Nog steeds begrijp ik het niet. Het moet betekenen dat iemand anders hun nummer of telefoon gebruikt. Waarom zou je dat doen? En hoe kan het dat zo’n telefoonnummer gewoon nog werkt?

Ik huilde toen ik ze wegbracht. Stom vond ik dat, ik zou ze toch gewoon over vier weken weer zien? Mijn eigen vakantie met vriendinnen was al geboekt, anders was ik met ze meegegaan. Bij het wegrijden keek ik nog een laatste keer naar Tim en mijn ouders in de achteruitkijkspiegel. Bijna reed ik tegen een andere auto aan. Gelukkig zag mijn vader het niet, ik reed in zijn leaseauto. Ze waren bezorgd of ik wel veilig thuis zou komen vanaf Schiphol met die auto. Was ik maar bezorgd om hen geweest.

Verder lezen? 

Categorieën
Actueel Artikelen

Ik wil niet onverschillig zijn

Korte serie over hoe jongeren omgaan met rouw. Vandaag deel twee: Ingrid Burggraaff. Zij verloor haar ouders en broer bij het vliegongeluk in Tripoli. Ingrid moest eerst de rampplek zien om hun dood te kunnen beseffen.

Door: MARIEKE POELMANN

Ingrid Burggraaff (35) verloor haar ouders en jongere broer bij de vliegramp in Tripoli. Als enige van het gezin bleef Ingrid achter. Ze besloot vijf dagen na de ramp zelf naar Libië af te reizen en vertelt hoe dat bezoek haar hielp om de realiteit onder ogen te zien.

„Ik wilde naar ze toe. De regering raadde het ons af, maar ik moest bij ze zijn. Ik wilde mijn vader, moeder en broertje niet alleen laten daar, ver weg, in dat vreemde land. Vijf dagen na het ongeluk zat ik in het vliegtuig naar Tripoli. De identificatiegegevens had ik in de dagen daarvoor aan de familierechercheurs doorgegeven en er was DNA-materiaal bij me afgenomen, ik kon weg. Ik werk voor een internationaal bedrijf en mijn collega’s hadden ervoor gezorgd dat mijn vlucht en visum geregeld waren. Bij aankomst op het vliegveld in Tripoli was het chaos. Ik vond het zo erg dat het daar was gebeurd, niets voor mijn ouders. De vakantie naar Zuid-Afrika was niet iets wat ze zomaar deden. Het was de tweede keer dat ze buiten Europa kwamen en alles werd zorgvuldig bedacht en voorbereid. Tripoli had slechts een tussenlanding voor ze moeten zijn. Op het vliegveld hing een vijandige sfeer. Een vervallen aankomsthal met gewapende mannen. Mijn man en ik werden in een kamertje geplaatst. „Wat doe ik hier?”, dacht ik. Ik probeerde uit te leggen waar we voor kwamen, maar niemand sprak Engels. Uiteindelijk bleken onze visa gewoon klaar te liggen achter de douane. Daar ving het bedrijf Kenyon Disaster Management ons op. Ze hadden zelfs een Nederlandse tolk geregeld.

Verder lezen?

Categorieën
Actueel Artikelen

Misschien had ik me wel een dag vergist

Vandaag is het vijf jaar geleden dat in Tripoli een vliegtuig neerstortte. Marieke Poelmann verloor daarbij haar ouders en schreef er een boek over. Voor nrc.next interviewt ze lotgenoten. Deze week: Maryam Massarrat die tijdens haar vakantie hoorde dat haar vader in datzelfde vliegtuig zat.

Door: MARIEKE POELMANN

Het is vandaag 12 mei. Precies vijf jaar na de vliegramp in Tripoli waarbij 103 inzittenden om het leven kwamen. Zeventig van hen waren Nederlanders, die op de terugweg waren van hun vakantie in Zuid-Afrika. Eén van hen was de vader van Maryam Massarrat (35). We ontmoeten elkaar in Amsterdam en praten over het eerste moment waarop je hoort dat het vliegtuig is neergestort.

Een van de eerste dingen die mensen mij vragen, is hoe ik vijf jaar geleden over het ongeluk hoorde. Wat gebeurde er die dag bij jou?

„Op 12 mei 2010 was ik met mijn zusje op vakantie bij mijn oma in Iran. Ik zou een nacht alleen gaan logeren bij mijn oom. Om 23.00 uur ’s avonds kwam ik daar aan, maar verder dan de tuin ben ik niet gekomen. Mijn familie stond mij buiten op te wachten. ‘Waarom gaan we niet naar binnen?’ vroeg ik. Ze hielden me tegen. Niet echt een hartelijke ontvangst, dacht ik nog. ‘We moeten je iets vertellen, er is iets ergs gebeurd’, zei mijn oom. Ik vroeg of het mijn moeder was, of mijn zusje. ‘Is het papa?’ vroeg ik uiteindelijk. ‘Is zijn vliegtuig neergestort?’ Ik wist dat mijn vader die dag terug zou komen van zijn vakantie in Zuid-Afrika. Toen mijn oom ja zei, werd ik duizelig. Ik voelde een bepaalde stilte in mijn hoofd, alles ging langs me heen. Ik hield me vast aan het eerste dat binnen handbereik was, een geparkeerde auto bedolven onder het stof. Ik moest me ergens aan vasthouden. We keerden direct om, terug naar mijn oma en mijn zusje. Mijn familie had diezelfde nacht nog een vlucht terug naar Nederland voor ons geboekt.

Ze hebben het mij zo laat mogelijk verteld, net op tijd om het vliegtuig te halen.”

Verder lezen? 

Categorieën
Actueel Media

nrc.next

Waarom hebben jullie me hier achter gelaten?

Marieke Poelmann verloor haar ouders bij de vliegramp in Tripoli. Dat is deze week vijf jaar geleden. Ze schreef er een boek over. „Zo krijg ik de controle over mijn leven terug.”

Door: Merlijn Kerkhof

Ze waren nog nooit buiten Europa op vakantie geweest. De ouders van Marieke Poelmann (27) kwamen meestal niet verder dan Duitsland. Eindelijk had het echtpaar uit Zwolle besloten naar Zuid-Afrika te gaan. Het kón ook eindelijk – met de drie kinderen ging het goed, ook met de middelste zoon om wie ze zoveel zorgen hadden gehad. Hij liep hersenschade op nadat hij op zijn elfde was geopereerd aan een hersentumor.

Verder lezen? 

IMG_4982 IMG_4983 IMG_4984

Categorieën
Artikelen

Kittea of espurresso?

Vandaag opent het allereerste Nederlandse kattencafé: Kopjes in Amsterdam. Niet dat je er al heen kunt, de komende drie weken is het al helemaal volgeboekt. In het kattencafé kom je alleen met een reservering binnen.

Door: MARIEKE POELMANN

Vanaf vandaag serveert Lenny Popelier kitteacattaccinoespurresso en een onbeperkte hoeveelheid kattenkopjes. ‘Kopjes’ in Amsterdam is officieel geopend en daarmee is het eerste Nederlandse kattencafé een feit. De naam blijkt geen loze belofte; het eerste wat je bij binnenkomst krijgt is een kopje. „Dit is Midori, een kleintje nog. Ze is negen maanden oud en heel brutaal”, zegt eigenaresse Popelier (31). Ze stelt alle zeven katten voor: de zusjes Tiny en Eleonore, broer en zus Horus en Rosie, moeder Maan met zoon Dilla en hondsbrutale Midori die inmiddels in de schoudertas is geklommen.

Voor de mensen zijn er kattenschilderijen, kattenbeeldjes, kattenboeken en kattentheepotten maar ook goede koffie, red velvet cake en speltboterhammen met hummus. Voor de poezen zijn er designmandjes, drinkfonteinen, kartonnen grachtenpandjes en een heuse loopbrug.

Eenmaal aan tafel klinkt luid gemiauw, Horus wil op schoot. Pas als hij goed en wel tegen Popelier aan ligt, kan ze verder praten. „Horus heeft een hartruisje, dat is verder niet zo ernstig maar wel iets om op te letten”, vertelt Popelier. Er blijken meer ‘zorgenkindjes’ te zijn: zwarte kater Dilla krijgt elke dag insuline-injecties omdat hij suikerziekte heeft en het jong- ste poesje Tiny heeft maar één oog. Pope- lier: „Ik vond het belangrijk om asielkatten te adopteren voor Kopjes om ze zo een veilig thuis te geven. Juist ook de katten die iets mankeren en daardoor min- der makkelijk een baasje kunnen vinden.”

Voor Lenny Popelier staat het welzijn van de katten voorop. Daarom zijn er huisregels waar de bezoekers zich aan moeten houden. Zo mag een slapende kat niet worden gewekt, mogen de katten niet worden gevoerd en is optillen of fotograferen met flits verboden. Om de rust te bewaken worden maximaal twintig gasten tegelijk binnengelaten.

Verder lezen? 

Categorieën
Artikelen

Zit je daar, met je thee en je cashewnoten

Renske van Vliet (25) is voor de eerste keer aan het vasten. Dat doet ze voor zichzelf, als compensatie na uitbundig carnaval vieren. „Maar misschien zit ik straks met Pasen wel anders in de kerk.”

Door: MARIEKE POELMANN

Boven de deur van de bontgekleurde studentenkamer van Renske van Vliet (25) hangt de paus. Met zijn handen in de lucht lijkt hij te vechten tegen de tijd; het is een klok. „Dat is een grapje hoor, ik ben niet zo’n grote fan van de paus dat ik ’m daarom in mijn kamer hang”, zegt Van Vliet lachend. Toch houden het geloof en katholieke tradities haar momenteel flink bezig. Van Vliet is katholiek opgevoed, komt uit het kleine Brabantse dorp Herpen en viert al haar hele leven enthousiast carnaval. Traditioneel gezien volgt op carnaval een periode van veertig dagen vasten. Daar deed Van Vliet nooit aan mee, tot dit jaar.

Verder lezen? 

Categorieën
Artikelen

Glamorous? Een model is ook maar gewoon een zzp’er

Vandaag begint de fashion week in modemekka Milaan. Modellen paraderen in de allerduurste kleren over de catwalk. Zelf worden ze er niet altijd rijk van. Wie komen er voor hún belangen op?

Door: MARIEKE POELMANN

Modellen van over de hele wereld bevolken vanaf vandaag de catwalks in Milaan. Daar begint de fashion week, met shows van grote merken als Gucci, Prada, Versace en Armani. De kleding die de modellen dragen is voor de meeste mensen niet te betalen. Voor het model zelf waarschijnlijk ook niet, soms houdt ze zelfs helemaal niets over aan het lopen van een show. Wie zich vergaapt aan het langbenige leger dat over de catwalk paradeert, realiseert zich misschien niet dat hij niet alleen maar naar modellen kijkt. Hier lopen ondernemers.

Verder lezen?

Categorieën
Artikelen

next.checkt: ‘Huiselijk geweld gaat vaak samen met de mishandeling van huisdieren’

De aanleiding
Een zwangere vrouw van 22 wordt geslagen door haar vriend. Maar ze durft het huis niet te ontvluchten omdat de vriend dreigt haar kat te vermoorden.

Waargebeurd? Ja, zegt opvanginstelling Kadera. Daar zien ze dit soort gevallen regelmatig binnenkomen. In gezinnen waar sprake is van huiselijk geweld, worden vaak ook huisdieren mishandeld, schreef staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid, Welzijn en Sport, PvdA) onlangs in een brief aan de Tweede Kamer. Omgekeerd geldt volgens hem: de aanwezigheid van mishandelde dieren kan soms een signaal zijn van geweld tussen gezinsleden. Klopt dat? We checken de uitspraak: „Geweld in huiselijke kring gaat vaak samen met de mishandeling van huisdieren.”

Door: MARIEKE POELMANN

Verder lezen?

Categorieën
Artikelen

next.checkt: ‘Steeds meer Amsterdamse studentes lijden aan drunkorexia’

De aanleiding
‘Drunkorexia’ wordt het genoemd: wel bier drinken, niet eten. Anders word je dik en voldoe je niet aan het schoonheidsideaal. Amsterdamse meisjes zouden zo tijdens hun studententijd op gewicht blijven, of afvallen. Volgens Het Parool is het een groeiend fenomeen in Amsterdam. Wij checken de bewering uit die krant: ‘Steeds meer Amsterdamse studentes lijden aan drunkorexia.’

Door: MARIEKE POELMANN

Verder lezen?